Cao răng là các mảng bám đã bị vôi hóa, tích tụ lâu ngày trên bề mặt răng và dưới nướu. Cao răng không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý về nha chu, như viêm lợi, viêm nha chu, thậm chí gây mất răng. Hiểu rõ về vôi răng hay cao răng là gì, lý do hình thành cao răng sẽ giúp bạn hơn trong chăm sóc răng miệng sau này. Vì thế hôm nay, Sổ tay ăn dặm sẽ giải thích cho bạn về vôi răng là gì cũng như cách phòng ngừa cao răng hiệu quả nhất nhé. Mời các bạn theo dõi.
Cao răng là gì?
Cao răng hay còn được gọi là vôi răng là lớp mảng bám tích tụ lâu ngày trong khoang miệng, chứa các vi khuẩn, vụn thức ăn và các chất khoáng được vôi hóa, bám chặt vào bề mặt răng, đặc biệt là tại viền nướu hoặc dưới nướu. Cao răng không được làm sạch sẽ gây viêm lợi, sâu răng và các bệnh về nướu, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe răng miệng.
Nắm rõ về cao răng giúp nhận thức được tầm quan trọng của việc vệ sinh răng miệng đúng cách và thăm khám nha khoa định kỳ để loại bỏ kịp thời các mảng bám này, giữ cho hàm răng luôn khỏe mạnh và sạch sẽ. Việc cạo vôi răng định kỳ là biện pháp hiệu quả nhất để loại bỏ cao răng và phòng tránh các bệnh lý liên quan.
Cao răng hình thành thế nào?
Cao răng hình thành bắt đầu từ khoảng 15 phút sau khi ăn, trên bề mặt răng xuất hiện một lớp màng vô khuẩn mỏng gọi là mảng bám. Mảng bám này chứa vi khuẩn, vụn thức ăn và các tạp chất khác, tạo điều kiện để vi khuẩn trú ngụ ngày càng dày lên. Nếu mảng bám không được làm sạch kỹ càng bằng việc chải răng và dùng chỉ nha khoa, nó sẽ tích tụ lâu ngày và kết hợp với hợp chất muối calcium phosphate trong nước bọt để vôi hóa, tạo thành lớp cao răng cứng chắc.
Cao răng có thể là loại cao răng thường màu vàng nhạt hoặc trắng đục, hoặc cao răng huyết thanh có màu nâu đỏ do máu thấm vào mảng bám khi viêm nướu gây chảy máu. Lớp cao răng này bám rất chắc vào thân răng và dưới nướu, không thể loại bỏ bằng phương pháp vệ sinh tại nhà mà cần đến nha khoa chuyên môn để cạo sạch.
Quá trình cao răng hình thành chưa đầy một tuần, vì vậy việc vệ sinh răng miệng đều đặn, đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa sự vôi hóa thành cao răng và duy trì sức khỏe răng lợi tốt hơn.
Lý do cao răng hình thành
Lý do cao răng hình thành chủ yếu do quá trình tích tụ mảng bám trên răng không được làm sạch đúng cách và kịp thời. Sau khi ăn, các mảng bám mềm chứa vi khuẩn, vụn thức ăn sẽ hình thành trên bề mặt răng và vùng viền nướu. Nếu không đánh răng và làm sạch các mảng bám này thường xuyên và đúng phương pháp, chúng sẽ kết hợp với các khoáng chất trong nước bọt, đặc biệt là muối calcium phosphate, tạo thành các mảng bám cứng gọi là cao răng.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác khiến cao răng hình thành nhiều gồm:
- Thói quen vệ sinh răng miệng kém, không dùng chỉ nha khoa hoặc các dụng cụ làm sạch kẽ răng.
- Ăn nhiều đường, tinh bột và các thực phẩm dễ tạo mảng bám.
- Hút thuốc lá, uống cà phê, trà hoặc đồ uống có màu làm cao răng dễ nhiễm màu, sẫm màu hơn.
- Một số người có nước bọt chứa nhiều khoáng chất dễ làm mảng bám vôi hóa nhanh.
Cao răng hình thành tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh, gây viêm nướu, sâu răng, hôi miệng và các vấn đề nghiêm trọng về răng miệng nếu không được xử lý sớm.
Tác hại của cao răng
Tác hại của cao răng, vôi răng gồm:
- Gây mất thẩm mỹ: Cao răng bám trên răng tạo thành vệt màu vàng hoặc nâu khó coi, khiến răng xỉn màu và làm giảm sự tự tin khi giao tiếp.
- Khó vệ sinh răng miệng: Cao răng làm bề mặt răng thô ráp, khiến thức ăn và vi khuẩn dễ bám vào, làm cho việc chải răng và dùng chỉ nha khoa trở nên khó khăn hơn.
- Gây hôi miệng: Vi khuẩn trong cao răng phát triển mạnh tạo mùi hôi khó chịu, ảnh hưởng đến hơi thở và cảm giác tự tin của người bệnh.
- Bệnh viêm lợi và nha chu: Cao răng chứa nhiều vi khuẩn gây viêm nhiễm nướu, lâu ngày dẫn đến viêm nha chu làm tổn thương mô nâng đỡ răng, gây chảy máu lợi, nướu tụt và tiêu xương ổ răng.
- Sâu răng: Các acid do vi khuẩn trong cao răng tạo ra có thể làm hủy men răng, tạo điều kiện cho sâu răng phát triển.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân: Vi khuẩn trong cao răng và các bệnh về nha chu có thể làm tăng nguy cơ các bệnh về tim mạch, tiểu đường và các vấn đề sức khỏe khác khi viêm nhiễm lan rộng.
Do đó, việc kiểm soát và loại bỏ cao răng định kỳ là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe răng miệng và toàn thân.
Phân loại cao răng
Cao răng được phân loại chính theo hai nhóm và các cấp độ dựa trên mức độ tích tụ cũng như tính chất vật lý của nó:
- Cao răng nước bọt: Loại này bám chủ yếu trên bề mặt răng, kẽ răng và trên lợi, có màu vàng nhạt đến nâu vàng do muối canxi trong nước bọt lắng đọng. Cao răng nước bọt dễ nhận biết bằng mắt thường và thường xuất hiện ở giai đoạn đầu của cao răng.
- Cao răng huyết thanh: Loại này bám dưới nướu, có màu nâu đỏ hoặc nâu đen do máu thấm vào các mảng bám cao răng nước bọt. Cao răng huyết thanh rất cứng và khó quan sát, thường đi kèm với viêm lợi nặng và có nhiều vi khuẩn gây hại.
Về phân độ cao răng theo mức độ tích tụ:
- Cấp độ 1: Cao răng mới hình thành, mỏng, có màu trắng nhạt hoặc ánh trắng nhẹ, chủ yếu tập trung ở vùng đường viền nướu.
- Cấp độ 2: Cao răng đã dày hơn, cứng hơn, màu sắc vẫn còn khá nhạt nhưng bám chắc trên răng, bắt buộc phải dùng dụng cụ chuyên dụng để loại bỏ.
- Cấp độ 3: Cao răng dày, sậm màu hơn, gây khó chịu, có thể nằm ở mặt trong hoặc ngoài của răng, làm viêm nướu và dễ gây chảy máu.
- Cấp độ 4: Mức độ nặng nhất, cao răng rất dày, màu sắc sậm đến đen, có thể lan sâu dưới chân răng, gây tổn thương nghiêm trọng tới nướu và xương ổ răng, dẫn đến nguy cơ mất răng.
Hiểu rõ các loại và cấp độ cao răng giúp lựa chọn phương pháp xử lý và phòng ngừa hiệu quả nhất, tránh các biến chứng răng miệng nguy hiểm.
Phòng ngừa cao răng hiệu quả
Có thể phòng ngừa cao răng hiệu quả bằng cách:
- Chải răng đều đặn ít nhất 2 lần mỗi ngày, mỗi lần tối thiểu 2 phút, sử dụng bàn chải lông mềm giúp làm sạch mọi bề mặt răng, đặc biệt là vùng khó tiếp cận như kẽ răng, mặt trong và mặt sau răng.
- Dùng chỉ nha khoa hàng ngày để loại bỏ mảng bám ở các kẽ răng mà bàn chải không thể chạm tới.
- Sử dụng nước súc miệng sát khuẩn để tiêu diệt vi khuẩn gây mảng bám và hơi thở có mùi hôi.
- Hạn chế tiêu thụ đồ ngọt, thức ăn nhiều tinh bột và đồ uống có màu như cà phê, trà, rượu bia để làm giảm nguồn thức ăn cho vi khuẩn phát triển.
- Uống đủ nước để giúp rửa trôi các mảng bám và duy trì độ ẩm cho khoang miệng.
- Không hút thuốc lá vì thuốc lá làm tăng tốc độ hình thành và lắng đọng cao răng.
- Khám nha khoa định kỳ 6 tháng một lần để được vệ sinh răng chuyên sâu, kiểm tra và xử lý kịp thời các dấu hiệu tổn thương răng miệng.
Hiểu rõ về bản chất và tác hại của cao răng là gì giúp mỗi người ý thức hơn trong việc chăm sóc vệ sinh răng miệng đúng cách và thăm khám nha khoa định kỳ để loại bỏ kịp thời cao răng. Việc cạo vôi răng định kỳ là bước thiết yếu để bảo vệ sức khỏe răng miệng, ngăn chặn nguy cơ viêm nhiễm, duy trì hàm răng khỏe mạnh, trắng sáng và hơi thở thơm mát lâu dài.